Probiotyki w praktyce, czyli rozmowa z dr Patrycją Szachta

W ostatnim czasie coraz częściej mówi się o probiotykach oraz wpływie jelit na zdrowie całego organizmu. Aby jak najrzetelniej przedstawić temat dobrych bakterii probiotycznych, zadaliśmy kilka pytań Pani Doktor Partycji Szachta z Centrum Medycznego VitaImmun w Poznaniu.

Dr Patrycja Szachta

Dyrektor ds. naukowych Centrum Medycznego VitaImmun. Stopień doktora nauk biologii medycznej uzyskała w trakcie studiów doktoranckich w Klinice Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Jest autorką rozlicznych publikacji z zakresu probiotykoterapii w czasopismach polskich i zagranicznych oraz rozdziałów w monografiach naukowych, wykładowcą na konferencjach medycznych oraz warsztatach dla lekarzy, dietetyków i pacjentów. Do jej zadań należy ponadto projektowanie i koordynacja projektów naukowych prowadzonych w ramach działalności Centrum Medycznego VitaImmun.

Pani Doktor, czym dokładnie są probiotyki?

P.Sz.:  Aktualnie obowiązującą definicję probiotyków wprowadziło WHO w 2001 roku i dowiadujemy się z jej treści, że probiotyki to „żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza". Trzeba tu zaznaczyć, że pod pojęciem „ żywe drobnoustroje" kryją się nie tylko bakterie, ale także niepatogenne drożdżaki, a drobnoustroje wcale nie muszą być żywe, aby wywoływać konkretny korzystny efekt zdrowotny. Liczy się również droga podania probiotyku, ponieważ nie zawsze jest ona doustna. Coraz popularniejsze są chociażby probiotyki ginekologiczne czy proktologiczne.

Dlaczego probiotyki są tak ważne dla naszego zdrowia?

P.Sz.: W dzisiejszych czasach stykamy się z wieloma czynnikami, które mogą oddziaływać negatywnie na naszą mikrobiotę jelitową, a co za tym idzie na nasze zdrowie. Jelita których powierzchnia po rozłożeniu byłaby zbliżona do powierzchni kortu tenisowego stanowi pierwszą „barierę" między światem zewnętrznym, a wnętrzem naszego organizmu. Nasilenie działania czynników stresowych związanych z obowiązkami dnia codziennego, brakiem higieny życia, niedoborem snu, stosowaniem używek, leków dietą bogatą w żywność przetworzoną i konserwanty przyczynia się do negatywnych zmian mikrobioty i zmieniają stosunek ilościowy bakterii prozdrowotnych na rzecz tych negatywnie wpływających na nasze zdrowie. W dzisiejszych czasach w celu utrzymania sprawnie funkcjonującego ekosystemu jelit musimy zadbać o właściwą i systematyczną kolonizację jelita, poprzez dostarczanie prozdrowotnych bakterii, zwanych probiotycznymi. W tym wypadku należy zadziałać celowo i skoncentrować się na dobrym jakościowo probiotyku, który jest odpowiednio przebadany, ma wystarczającą liczebność bakterii (minimum 10⁹jednostek tworzących kolonię/g preparatu ) i zawiera konkretnie wybrane, opatentowane szczepy probiotyczne.
 

Kiedy powinniśmy sięgnąć po probiotyki?

P.Sz.: Probiotyk powinien być integralną częścią każdej antybiotykoterapii. Badania dowodzą, że nawet jednorazowa kuracja antybiotykiem silnie zaburza mikrobiotę jelitową. Wysokiej jakości probiotyk spożywany w trakcie kuracji antybiotykiem może całkiem skutecznie ochronić nas przed rozwojem dysbiozy jelitowej i zmniejszyć negatywne konsekwencje zdrowotne. Należy pamiętać aby probiotyk stosować także po zakończeniu kuracji antybiotykiem, minimum przez okres kilku -- kilkunastu tygodni. Kolejną sytuacją w której należy sięgnąć po probiotyk jest biegunka, czy to w trakcie podróży (biegunka podróżnych) czy spowodowana wirusem (biegunka rotawirusowa). Zastosowanie odpowiedniego probiotyku może znacznie skrócić czas jej trwania, a nawet zapobiec jej rozwojowi. Do dalszych wskazań należy chociażby zespół jelita nadwrażliwego, bóle brzucha, zaburzenia trawienia, atopowe zapalenie skóry, nawracające infekcje, a nawet zaburzenia nastroju czy otyłość! Probiotyki wysokiej jakości można stosować na co dzień profilaktycznie. Warto również pomyśleć o analizie mikrobioty jelitowej i dopasowaniu probiotyków indywidualnie, również pod kątem występujących u pacjenta dolegliwości.
 

Czy bakterie z pożywienia są wystarczające, aby wesprzeć organizm w walce z drobnoustrojami?

P.Sz.: Niestety bakterie pochodzące z żywności fermentowanej (kiszonki, nabiał fermentowany jak maślanka, kefir, zsiadłe mleko, jogurt) mają tych korzystnych bakterii zbyt mało, aby możliwe było przeżycie pasażu przez przewód pokarmowy i dotarcie w wystarczającej liczebności do jelita grubego -- miejsca docelowego działania probiotykoterapii. Kiszonki i fermentowane produkty mleczne stanowią istotny element codziennej diety, lecz badania wykazują iż aby wywołać korzystny i oczekiwany efekt zdrowotny musielibyśmy jednorazowo spożywać nawet 8 kg jogurtu dziennie. Celem osiągnięcia pożądanego efektu zdrowotnego spożywać należy probiotyki apteczne, zawierające wyizolowane i prawidłowo przebadane szczepy bakteryjne o ściśle zdefiniowanym działaniu, znanego pochodzenia i o określonej liczebności w jednej kapsułce.

Który preparat probiotyczny wybrać, aby spełnił nasze oczekiwania?

P.Sz.: Aby preparat probiotyczny spełnił nasze oczekiwania musi być dobry jakościowo, celowany na konkretną jednostkę chorobową i właściwie scharakteryzowany szczepowo (np. Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53 103). Kolejnym krokiem jest wybór między preparatem jednoszczepowym, zawierającym konkretny drobnoustrój (ukierunkowanym na konkretną jednostkę chorobową) a wieloszczepowym (stosowanym aby odbudować mikroflorę jelitową). Dobrej jakości preparat probiotyczny nie może być zbyt tani. Kupując najtańsze preparaty ryzykujemy brakiem efektów zdrowotnych, wynikających między innymi z faktu iż liczebność bakterii w preparacie będzie zbyt niska i/ lub bakterie zawarte w preparacie nie spełniają kryteriów stawianych szczepom probiotycznym.
 

Suplementowanie probiotyków jest także wskazane osobom aktywnym fizycznie. Z czego dokładnie to wynika?

P.Sz.: W sporcie wyczynowym ilość jednostek treningowych jest niejednokrotnie tak duża, że często przekracza możliwości regeneracyjne organizmu sportowca. Jeśli dodamy do tego stres związany ze startem w zawodach, nieodpowiednią dietę, brak higieny snu, częste kontuzje skutkujące koniecznością stosowania leków przeciwbólowych i przemęczenie to otrzymujemy niestety komplet czynników wpływających na uszkodzenie mikroflory jelitowej. Probiotyki stosowane systematycznie na co dzień podnoszą jakość życia sportowca, który często zmaga się z objawami ze strony przewodu pokarmowego jak biegunki, wzdęcia czy bóle brzucha. Objawy te utrudniają realizację treningu lub go wręcz uniemożliwiają. Oprócz regulacji działania układu pokarmowego, zwiększona zostaje odporność organizmu. Mniejsza podatność na infekcje stwarza z kolei optymalne warunki do podejmowania częstego i systematycznego treningu. Poprawa jakości snu wpływa na przyspieszenie procesu regeneracji, co jest kolejnym czynnikiem umożliwiającym kontynuację treningów. Probiotyki wpływają także na zmniejszenie tzw. chronicznego przemęczenia, które u sportowców jest często spotykane.
 

Czy probiotykoterapia może pomóc w dolegliwościach przewodu pokarmowego typu: wzdęcia, zgaga, zaparcia?

P.Sz.: Oczywiście, dolegliwości ze strony układu pokarmowego o podłożu czynnościowym (nie wynikające z wad przewodu pokarmowego a jego nadwrażliwości) są jednym z głównym wskazań do wdrożenia probiotykoterapii. Stosując odpowiednie szczepy probiotyczne w stosunkowo niedługim czasie można wyeliminować lub znacznie zredukować nasilenie problemów, takich jak wzdęcia czy biegunki. W przypadku zaparć często stosuje się leki wpływające na mechaniczne pobudzenie perystaltyki jelit i umożliwienie wypróżnienia. Niestety jest to działanie na krótką metę, który wpływa jedynie na objawy a nie przyczynę zaburzeń. Co więcej, stosowanie tego typu leków przez dłuższy czas może długotrwale zaburzyć przemianę materii. Korzystniejszym wyborem jest dotarcie do rzeczywistej przyczyny zaparć i jej wyeliminowanie, niejednokrotnie poprzez stosowanie odpowiedniego probiotyku.

Czy poleca Pani pacjentom probiotyki apteczne? Są odpowiedniej jakości?

P.Sz.: Nie wszystkie apteczne probiotyki są dobrej jakości. Trzeba zwrócić uwagę na odpowiedni opis zawartych w preparacie szczepów bakteryjnych (np. Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103). Ważna jest dostępność badań, potwierdzających skuteczność działania konkretnego szczepu. Pewne kwestie, jak chociażby zbyt niska cena produktu probiotycznego powinna być dla nas swoistym sygnałem ostrzegawczym, ponieważ wyprodukowanie preparatu wysokiej jakości jest skomplikowanym i drogim procesem.

Czy są przeciwwskazania do stosowania probiotyków?

P.Sz.: Probiotyki należą do grupy GRAS, czyli generalnie rozpoznawanych jako bezpieczne. Z tego względu nie ma zasadniczo przeciwwskazań do ich stosowania. Należy jednak zachować pewną ostrożność w grupie pacjentów predysponowanych do rozwoju zakażeń, np. poddawanych leczeniu immunosupresyjnemu, z nabytym bądź wrodzonym niedoborem odporności, w trakcie leczenia przeciwnowotworowego. W tych sytuacjach przed rozpoczęciem podaży probiotyku warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Dlaczego stosowanie probiotyków jest tak rzadko zalecane przez lekarzy specjalistów?

P.Sz.: Wiedza dotycząca roli mikroflory jelitowej w zachowaniu zdrowia i dobrego samopoczucia w naszym kraju dopiero się rozwija. Lekarze nadal najczęściej przepisują probiotyk jako działanie osłonowe w trakcie antybiotykoterapii. Tymczasem wiemy doskonale, iż nie jest to jedyna sytuacja w której warto sięgać po probiotyki. Środowisko medyczne nadal wie stosunkowo niewiele o idei probiozy czy zróżnicowanej jakości preparatów probiotycznych. Z tego względu to niestety pacjent sam zdobywa wiedzę dotyczącą tego, że warto sięgać po probiotyki w codziennej suplementacji i jaki szczep probiotyczny warto zastosować. Obserwując jednak dynamiczny wzrost zainteresowania świata nauki znaczeniem bakterii jelitowych należy mieć nadzieję, iż sytuacja szybko się poprawi i probiotyki będą powszechniej stosowane. Z wielką korzyścią dla zdrowia pacjentów.

Bardzo dziękujemy.

 

Dr Patrycja Szachta - Dyrektor ds. naukowych Centrum Medycznego VitaImmun o preparacie N°1 ProBiotic

Centrum Medyczne VitaImmun (www.vitaimmun.pl): 

„Przygotowując celowane terapie pre i probiotyczne dla naszych pacjentów, opieramy się tylko i wyłącznie na preparatach dokładnie zweryfikowanych i przetestowanych przez naszych specjalistów.

Na szkoleniach które prowadzimy, bardzo często zwracamy uwagę na cechy jakie powinien posiadać dobry produkt, gdyż to gwarantuje nie tylko dotarcie w odpowiedniej ilości do odpowiedniego odcinka przewodu pokarmowego, ale przede wszystkim osiągnięcie oczekiwanych efektów zdrowotnych.

N°1 ProBiotic to nowoczesny, wieloszczepowy synbiotyk, który zawiera aż 30 miliardów mikrokapsułkowanych bakterii pochodzących z 10 różnych szczepów bakterii probiotycznych. Do przygotowania preparatu została zastosowana najnowocześniejsza, opatentowana technologia mikrokapsułkowania bakterii. Gwarantuje to istotnie wyższą przeżywalność szczepów probiotycznych w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego.
Warto dodać, iż preparat ten jest synbiotykiem (połączeniem probiotyku i prebiotyku) co znacznie przedłuża aktywność bakterii probiotycznych, ułatwiając ich namnażanie w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu znacznie skuteczniej odtwarzana jest prawidłowa mikrobiota jelitowa.
Ze względu na różnorodność bakterii zawartych w preparacie, wysoką liczebność zastosowanych szczepów i nowoczesną technologię mikrokapsułkowania preparat ten może być z powodzeniem stosowany w odbudowie ekosystemu jelitowego. Dzięki przywracaniu prawidłowych stosunków bakteryjnych w jelicie probiotyk ten przyczynia się do osiągnięcia szeregu korzystnych efektów zdrowotnych m. in. :

• łagodzenia zaburzeń pracy przewodu pokarmowego
• łagodzenia negatywnych następstw antybiotykoterapii (dysbioza jelitowa)
• poprawy procesu trawienia i wchłaniania składników odżywczych
• zmniejszenia nasilenia reakcji alergicznych 
• regulacji pracy układu immunologicznego
• następczej poprawy wydolności i witalności organizmu

N°1 ProBiotic to wysokiej jakości probiotyk wieloszczepowy, kompleksowo odbudowujący uszkodzoną mikroflorę jelitową.
Z czystym sumieniem polecamy!"

Pełen tekst: pod tym odnośnikiem